یادداشتی بر زیرنویسِ فیلمِ «جماعت» (۱۹۲۸)

راه‌هایِ تماشا و نسخه‌هایِ گوناگونِ فیلم

چندین نسخه از فیلمِ «جماعت» با کیفیت‌هایی گوناگون در اینترنت می‌توان یافت. این نسخه‌ها در تدوینِ تصاویر و برداشت‌هایِ استفاده‌شده در فیلم مانندِ یکدیگرند و از این نظر تفاوتِ ملموسی میانشان دیده نمی‌شود، امّا در وجهِ صدا، در این نسخه‌ها از دو موسیقیِ متنِ متمایز استفاده شده است که دو تجربهٔ تماشایِ کاملاً مجزّا برایِ بیننده رقم می‌زنند. یکی از این موسیقیِ متن‌ها را کارْل دِیویس^[1]Carl Davis در سالِ ۱۹۸۱ م نوشته است، و دیگری را آهنگ‌سازی نه‌چندان نام‌آشنا به اسمِ السّاندرۆ مارِنگا^[2]Alessandro Marenga در زمانی متأخّرتر، سالِ ۲۰۰۷، ساخته است. موسیقیِ متنِ نوشتهٔ السّاندرۆ مارنگا، با آن سبکِ آلامُد و نمایان‌امروزی و به‑هر‑سو‑سرک‑کش و توجّه‑بر‑هم‑زننده‌اش، از نظرِ من به قدری بد و با فضایِ فیلم متضاد و ناهمساز است که ما را وامی‌دارد همهٔ نسخه‌هایی از فیلم را که با این موسیقیِ متن همراه هستند، از گزینه‌هایِ موجود برایِ تماشا حذف کنیم. این نسخه‌ها از این قرارند:

The.Crowd.1928.DVDRIP.x264.AC3.KJNU با حجمِ ۱٫۵۸ گیگابایت (بهترین کیفیتِ تصویری در میانِ نسخه‌هایِ دی‌وی‌دی‌قاپ^[3]دی‌وی‌دی‌ریپ (DVDRip) ازآنِ این کپی است)
The Crowd 1928 PAL DVD9 با حجمِ ۵٫۴۸ گیگابایت (همراه با متعلّقات و زیرنویسی سخت‌چسب^[4]هاردساب (hardsub) به زبانِ فرانسه‌ای بر تصویرِ فیلم است)

و همچنین دیگر انتشاره‌هایی^[5]ریلیز (release) که مبنایشان این دو نسخه است، در این سیاهه قرار می‌گیرند.

موسیقیِ متنی که کارْل دِیویس در سالِ ۱۹۸۱ به مناسبتِ انتشارِ دوبارهٔ فیلم نوشته است، بر خلافِ کارِ مارنگا، کاملاً بر تصاویر خوش می‌نشیند، زیرا دیویس مشخّصاً درکِ بسیار بهتری از فضایِ داستان و حال و هوایِ شخصیت‌ها و سبکِ موسیقیِ مناسب برایِ اثری ساخته‌شده در آن سال‌ها –دههٔ ۱۹۲۰– در ذهنِ خود داشته است، و نیز موسیقی را در خدمتِ تصاویرِ فیلم و برایِ تفسیر و تشدیدِ اهدافِ آن به کار گرفته و تلاش نکرده است موسیقی‌ای نامتجانس و خودنما، مانندِ موسیقیِ متنِ مارنگا، خلق کند. از میانِ نسخه‌هایی که با موسیقیِ متنِ نوشتهٔ دیویس همراه‌اند، دو نسخه را در کانالِ تلگرامیِ ‎/masihmim گذاشته‌ام. یکی‌شان برگرفته از نسخه‌هایِ دی‌وی‌دی‌قاپ است، که کیفیتِ نازلی دارد، امّا در فضایِ اینترنت یافتنی‌تر است و فیلم‌بین‌ها آن را بیشتر دست‌به‌دست می‌کنند؛ و آن یکی نسخهٔ تلویزیون‌قاپ^[6]تی‌وی‌ریپ (TVRip) است، که طبقِ مقایسه‌هایی که بینِ نسخه‌هایِ موجود کرده‌ام، در حالِ حاضر، یعنی اواخرِ سالِ ۲۰۲۰، بهترین و باکیفیت‌ترین نسخه از فیلم است. تصاویر در این نسخه با جزئیاتِ بسیار بالاتری مشخّص است و از این نظر، با نسخه‌هایِ دیگر فاصلهٔ قابل‌ِتوجّهی دارد. بنابراین به همه‌تان پیشنهاد می‌کنم این فیلم را در زمانِ کنونی، هر طور که شده، فقط با این نسخه و کیفیت ببینید. دربارهٔ شیوهٔ تماشایِ این نسخه نکته‌هایی گفتنی‌ست، که همین پایین‌تر در بخشِ «نمایشِ درستِ زیرنویس و فیلم» نوشته‌ام.
ضمناً: بدبختانه برایِ کیفیتی درخورتر از آن‌چه که هست، باید منتظرِ نسخه‌ای بازپیراسته^[7]ریمسترشده (re‑mastered) بمانیم. تاریخِ انتشارِ چنین نسخه‌ای معلوم نیست. با این حال، من این اثر را آن‌قدر دیدنی و مهم می‌دانم که منتظرِ آن کیفیتِ عالی و کمالی نمانیم، و با همان کیفیتی که فعلاً هست، در ایران فیلم را ببینیم.

نمایشِ درستِ زیرنویس و فیلم

همان‌طور که گفتم، دو نسخه از این فیلم را در کانالِ تلگرامی‌ام گذاشته‌ام و برایِ هر یک‌ زیرنویسی کاملاً هماهنگ ساخته‌ام و ترجمه کرده‌ام. امّا تفاوتی میانِ دو نسخهٔ زیرنویسی که منتشر کرده‌ام، به جز آن که با کدام نسخه‌ها از نظرِ زمانی هماهنگ‌اند، وجود دارد. زیرنویسِ نسخهٔ دی‌وی‌دی‌قاپ، مانندِ زیرنویس‌هایِ معمولِ دیگر، پسوندِ SRT دارد و در این قالب است؛ امّا زیرنویسِ نسخهٔ تلویزیون‌قاپ، بر خلافِ معمول، در قالبِ ASS است. این تفاوت از آن‌جا نشأت می‌گیرد که نسخهٔ تلویزیون‌قاپِ فیلمِ «جماعت» دارایِ زیرنویسی سخت‌چسب^[8]هاردساب (hardsub) به زبانِ فرانسه‌ای بر تصویرش است و راهِ مناسبی برایِ تصحیح و برداشتنش نیست. از این‌رو ناچار بوده‌ام زیرنویسی در قالبِ ASS منتشر کنم تا پس‌زمینه‌ای پشتِ متن ببینید و بدین صورت، تداخلی بینِ متنِ زیرنویسِ فارسی و فرانسه‌ای ایجاد نشود و درهم‌ریخته رویِ یکدیگر نیفتند، و ترجمه برایتان مشخّص و خوانا باشد. البته لازم است پیش از تماشا، قلمِ وزیر (= Vazir) را از این‌جا یا این‌جا بگیرید، از حالتِ فشرده در بیاورید و نصب کنید تا بتوانید زیرنویس را با آن قلمی که برایش تعیین شده است و با شکل و شمایلی مناسب ببینید. جدایْ از این، پیشنهاد می‌کنم برایِ دوری از هر گونه ناسازگاری و مشکل‌هایِ احتمالی، فیلم و زیرنویس را با استفاده از نرم‌افزارِ پخش‌کنندهٔ Pot Player تماشا کنید، زیرا در هر دو زیرنویسِ هماهنگ با نسخه‌های دی‌وی‌دی‌قاپ و تلویزیون‌قاپ، در چند خط بنا بر نیاز، متنِ ترجمه را میانِ برچسب‌هایِ ‹برجستگی› و گاه ‹ترازبندی›^[9]alignment جای‌گذاری کرده‌ام؛ برچسب‌هایی که ممکن است برخی از نرم‌افزارهایِ پخش‌کننده ازشان پشتیبانی نکنند. اگر شما فرضاً از نرم‌افزارِ پخش‌کنندهٔ به‌روزنشده و نامناسبی که از این برچسب‌ها پشتیبانی نمی‌کند استفاده کنید، این برچسب‌ها اِعمال و اجرایی نمی‌شوند و قالبِ زیرنویس در هم می‌شکند و به شکلی به‌هم‌ریخته به نمایش در می‌آید.

گذشته از شیوهٔ درستِ نمایشِ زیرنویس، باید نکته‌ای را نیز کوتاه و مختصر دربارهٔ شیوهٔ صحیحِ پخشِ فیلم، در نسخهٔ باکیفیت‌ترِ تلویزیون‌قاپ، بگویم. اگر شما چند دقیقه به تماشایِ این نسخه بنشینید، مطمئنّاً متوجّهِ سرعتِ بالایِ بسامدِ قاب‌هایِ^[10]فِرِیم‌رِیت (frame rate) یا FPS (سرواژهٔ عبارتِ frame per second) فیلم می‌شوید و حرکاتِ غیرِطبیعی و سریع‌تر‑از‑معمولِ همه چیز و همه کس را واضح احساس می‌کنید.^[11]بسامدِ قاب‌هایِ این نسخه از فیلم باید روزی از ۲۵ به ۲۰ ‹تبدیل› شود، امّا این کار باعثِ افتِ کیفیت در تصویر می‌گردد (ببینید). بنابراین، با این که نزدِ خود و… ادامهٔ پانوشت برایِ حلّ‌ِ این مشکل نیز راهی وجود دارد. در همان نرم‌افزارِ پخش‌کنندهٔ Pot Player که پیش از این نام بردم، می‌توانید سرعتِ نمایشِ فیلم را با کلیدِ X کم‌تر کنید، با کلیدِ C بیشتر کنید و با کلیدِ Z به حالتِ پیش‌فرض و اوّلیهٔ خودِ فیلم بازگردانید. در این فیلم، از آن‌جایی که سرعتِ نمایشِ تصاویر سریع‌تر از حالتِ عادّی‌ست، پیشنهاد می‌کنم با دو بار فشردنِ کلیدِ X، سرعتِ فیلم را از ۱ واحد به ۰٫۸ واحد کاهش دهید تا ۲۰٪ از تندیِ حرکات کاسته شود و به تصویری طبیعی‌تر برسید.^[12]این کار را همچنین می‌توانید در نرم‌افزارِ VLC انجام دهید. در این نرم‌افزار، هنگامِ پخشِ فیلم، پس از کلیک‌راست بر تصویر، این مسیر را طی کنید: ‏Playback ←‏ ‏Speed ←‏ ‏Slower… ادامهٔ پانوشت همچنین اگر علاقه‌مندید با استفاده از تلویزیون یا هر نمایشگرِ عریضِ دیگری به تماشایِ این اثر بنشینید، لازم است دقّت کنید که پردازش و پخشِ فیلم توسّطِ دستگاه‌هایِ رایانگر (کامپیوترِ رومیزی و لپتاپ و همانندهایشان) انجام شود و تلویزیون/نمایشگر در این میان تنها نقشِ نمایش‌دهنده را عهده‌دار باشد، نه پردازشگرِ فیلم و زیرنویس؛ زیرا اغلبِ تلویزیون‌ها/نمایشگرها امکانِ کاهشِ سرعتِ پخش را ندارند و از زیرنویس‌هایی نیز که با پسوند و در قالبِ ASS هستند، پشتیبانی نمی‌کنند و حتّا برچسب‌هایِ درون‌زیرنویسیِ ساده و ابتدایی‌ای مانندِ ‹برجستگی› و ‹خمیدگی› و… را هم خنثا می‌کنند. در هر صورت، با اتّصالِ مستقیمِ تلویزیون به دستگاه‌هایِ رایانگری که دارید، یا با اتّکا بر روش‌هایِ غیرِمستقیم، مانندِ DLNA و…، قادر هستید فیلم را آن‌گونه که گفتم ببینید.

دربارهٔ ترجمه

در ترجمهٔ میان‌نویس‌ها و نوشته‌هایِ محیطی و لب‌زدن‌هایِ بازیگران در این فیلم، تا حدّ‌ِ زیادی پیروِ آن‌چه‌ام که در ترجمه‌هایِ دیگرم از آثارِ دورهٔ صامتِ سینما، چون «عصرِ جدید» و «نۆسفراتو: سمفۆنیِ رعب و وحشت» و… انجام داده‌ام و بعضاً رویکردهایم را در پروندهٔ متنی‌ای کنارِ آن زیرنویس‌ها^[13]فعلاً زبانِ بیشترِ آن یادداشت‌هایم شکسته است. در آینده‌ای نزدیک آن یادداشت‌ها را ویرایش خواهم کرد و به زبانِ فارسیِ معیار درشان خواهم آورد. توضیح داده‌ام. در این‌جا نیز شاکلهٔ کار به مانندِ گذشته است. تفاوتِ لحن‌ها را همه‌جا تا آن اندازه‌ای که می‌شده لحاظ کرده‌ام و بنا بر موقعیت و متن سراغِ نوعِ خاصّی از بیان رفته‌ام، در نحوْ آسان‌فهم و حدوداً امروزی بوده‌ام، همزمان از واژه‌ها و عبارت‌هایِ پیدا‑امروزی تا جایِ ممکن و شدنی پرهیخته‌ام، گه‌گاه از واژه‌هایی کمی کهنه یا کهنه‌گون بهره برده‌ام تا با فضایِ تقریباً یک قرن پیشِ فیلم سازگارتر باشم و به بیننده زمانِ وقوعِ داستان را یادآور شوم، و کوشیده‌ام به زبانی زنده و طبیعی برسم، نه ‹ترجمه‌‌ای› و مصنوع. گذشته از این رویکردهایِ کلّی، در این ترجمه با متنی پر از بازی‌هایِ زبانی روبه‌رو بوده‌ام، که بنا بر آن‌چه در ترجمه معتقدم، این که ترجمه باید از نظرگاهِ زبانی خودبسنده باشد، همهٔ آن بازی‌هایِ زبانی را ‹ترجمه› کرده‌ام و با تکیه بر زبانِ فارسی و امکاناتش، انتقال داده‌ام، و هرگز خود را مجاز ندانسته‌ام که آن‌چه تماماً در قلمرویِ زبانی می‌گذرد را با ‹توضیحاتِ اضافی› بکُشم و جسدش را لایِ کمانک یا با پانوشتک برایِ خواننده تشریح کنم. از این‌رو شاید کسانی که تعریف و تصوّرِ متفاوتی از ترجمه دارند، این ترجمه را ‹ترجمه› ندانند و ‹بازنویسی› یا چنین چیزی بنامند؛ که حق با آن‌هاست، زیرا همهٔ ترجمه‌ها –ذاتاً– بازنویسی‌اند.^[14]این به‌هیچ‌وجه حرفِ تازه‌ای نیست. چه‌بسا ظاهرِ این ترجمه این‌طور بنماید که با ترجمهٔ آزاد و عنان‌گسیخته‌ای‌ طرفید، امّا از نگاهِ من باطناً امانت‌دارانه‌ترین ترجمه‌ای‌ست که تا به حال انجام داده‌ام و در همه جایِ کار خواسته‌ام خوانندهٔ/بینندهٔ فارسی‌زبان، تجربه‌ای را چون خوانندهٔ/بینندهٔ انگلیسی‌زبان، بی آن که از زمان و مکانِ متنِ مبدأ کاملاً کنده شود، از سر بگذرانَد؛ کاری که تناقضی در خود دارد و انجامِ آن، میانه‌رویِ دقّت‌ورزانه‌ای می‌طلبد و بسیار مستعدّ‌ِ رخدادِ خطاست.

علاوه بر این‌ها شاید بد نباشد بگویم: جنبه‌هایِ تا حدّی نژادپرستانه و زن‌ستیزانه و دیگر نمودهایِ معمولِ جامعهٔ آن زمان، که در متن بهشان برمی‌خورید –و آینهٔ زمانه‌اند–، همگی‌شان امانت‌دارانه به فارسی برگردانده شده‌اند و هیچ‌چیز از زبانِ مترجم و طبقِ عقاید و خواستهٔ او در ترجمه راه نیافته است یا از آن حذف نشده است.

مضاف بر این، لازم است توضیحاتی دربارهٔ ترجمهٔ لب‌زدن‌ها و ترجمهٔ نوشته‌هایِ محیطی بدهم: گه‌گاه در زیرنویس، دست به ترجمهٔ برخی از گفته‌هایی که بی‌میان‌نویس‌اند برده‌ام که در پیشرویِ روایت و درکِ بهترِ آن‌چه می‌گذرد، نقش دارند. بیشترِ این لب‌زدن‌ها برایِ تماشاگرانِ انگلیسی‌زبان فهمیدنی‌ست، پس تماشاگرِ فارسی‌زبان نیز باید آن‌ها را بفهمد. با این حال، در همه‌جایِ فیلم به ذکرِ این لب‌زدن‌ها پای‌بند نمانده‌ام. این امر دو علّت دارد:

1. بازیگران همه چیز را تا جایِ ممکن با حرکاتِ بدن و حالت‌هایِ چهره واضح بیان می‌کنند و نمایشِ زیرنویس در آن لحظات عایدی ندارد جز بر هم زدنِ تمرکز و دزدیدنِ توجّهِ بیننده از مرکزِ صحنه.
2. در چند صحنه، از لب‌خوانیِ دقیق و با‑تقریبِ‑بالا‑درستِ گفته‌هایِ بازیگران بازماندم و نتوانستم آن‌چه گفته می‌شود را کاملاً تشخیص دهم. پس ترجمه‌ای برایشان در زیرنویس نیاوردم.

با این حال، زمانِ آن لحظاتِ لب‌زنیِ بی‌ترجمه را در گوشه‌ای یادداشت کرده‌ام. اگر چند سالِ بعد توانستم به درستی این گفته‌ها را تشخیص بدهم، زیرنویس را کامل‌تر از قبل می‌کنم. نبودِ این خطوط البته تفاوتی در آن‌چه درونِ داستان می‌گذرد و می‌بینیم، ایجاد نمی‌کند. ضمناً: می‌دانم برخی چنین آزمایشی می‌کنند، پس کوتاه درباره‌اش می‌نویسم. در بیشترِ اوقات، بیننده نمی‌تواند از ترجمهٔ فارسیِ لب‌زدن‌ها مستقیماً به گفتهٔ انگلیسیِ بازیگران برسد. این نرسیدن، از آن‌روست که ترجمهٔ لب‌زدن‌ها –مسلّماً مانندِ هر ترجمهٔ متنِ نمایشیِ دیگری– لفظ‌به‌لفظ نبوده است. ناهمخوانیِ متنِ فارسی یا ترجمهٔ انگلیسیِ لفظ‌به‌لفظِ آن متنِ فارسی با گفتهٔ بازیگران، تنها به این دلیل است.
در ترجمهٔ نوشته‌هایِ محیطی نیز همه چیز مانندِ ترجمهٔ لب‌زدن‌هاست. این نوشته‌ها را تا جایی که در پیشرویِ روایت نقش داشته‌اند و درکِ بهتری از فضایِ پیشا‑رکودبزرگیِ داستان به دست می‌داده‌اند، در زیرنویس آورده‌ام؛ و هر گاه تأثیری به سزا نداشته‌اند و صرفاً حواس را پرت می‌کرده‌اند، ازشان گذشته‌ام و ذکرشان نکرده‌ام. در دو‑سه جا هم طبقِ جست‌وجوهایم و آن‌چه می‌دانسته‌ام، حاشیه‌نویسی کرده‌ام. این تحشیه‌ها فقط و فقط برایِ اشاره به و توضیحِ فرامتن‌هایِ ناپیدا و ناملموس نوشته شده‌اند؛ امّا به زیاده‌گویی نیز نیفتاده‌ام و برایِ مثال نگفته‌ام که نام‌هایِ «جان» و «مَری»، در آن سال‌ها، عامه‌پسندترین و معمول‌ترین اسامیِ پسر و دختر در آمریکا بوده است^[15]این نکتهٔ فرعی را در یکی از ویدیوهایِ آموزشیِ آقایِ تام کِنی –از آموزگارانِ شاغل در دانشگاهِ مطالعاتِ خارجی ناگوٚیا (NUFS)– که برایِ دانشجویانش در دپارتمانِ… ادامهٔ پانوشت، و چیزهایی چون این. گاهی نیز حاشیه‌نوشته‌ها را حذف کرده‌ام و به کم‌گویی و تا جایِ ممکن گزیده‌گویی گرایش داشته‌ام و کوشیده‌ام آن‌چه خواهانِ گفتنش هستم را فقط با اتّکا بر میان‌نویس‌ها بیان کنم. مثلاً در ویراست‌هایِ اوّلیه و صیقل‌نخوردهٔ ترجمه، جایی در فیلم، میانِ کمانک چنین حاشیه‌ای بر متن نوشته بودم: «شوخی با تشابهِ کۆکائین و سفیددانه‌هایِ زمین‌ریخته که گویی شوره است». امّا این خط را در ویرایش‌هایِ بعدی حذف کردم و کوشیدم این لایه از متن را فقط با اتّکا بر میان‌نویس به بیننده‌ای که ممکن است آن را درنیابد، انتقال دهم. با خطوطِ دیگری نیز در فیلم، چنین برخوردی داشته‌ام.

دربارهٔ رسم‌الخط/زبان‌نگاره در این زیرنویس

در این زیرنویس، آوایِ /o/ –چه کشیده، چه کوتاه– در کلماتِ خاصّ‌ِ غیرِفارسی و وام‌واژه‌هایِ اخیراً‑آمده به زبانِ فارسی، با نویسهٔ ‹ۆ› بازنمایی شده است؛ مثلاً در واژه‌هایِ ‹تابلۆ›، ‹اِلِنۆر بۆردمَن›، ‹رۆچِستِر› و اندک واژه‌هایِ دیگر که در زیرنویس خواهید دید. البته در برخورد با چند واژه –هم درونِ این متنی که می‌خوانید، هم در زیرنویس–، به دلیلِ پذیرفتگی و مقبولیتِ نسبیِ املایِ نادقیقِ آن چند واژه در زبانِ فارسی، از قاعده‌ای که گفتم، تخطّی کرده‌ام؛ مثلاً در برخورد با واژه‌هایِ ‹دُلار› (انگلیسی‌ریشه)، ‹پُخ› (ترکی‌ریشه) و چندین واژهٔ دیگر که در ترجمه خواهید دید. علّتِ بازنماییِ آوایِ /o/ با نویسهٔ ‹ۆ› در آن واژه‌هایی که محدوده‌شان را مشخّص کردم، کاهشِ بارِ سنگینی‌ست که در طیِ زمان، از برایِ نبودِ حرفی/واتی مسلّم برایِ بازنماییِ مصوّت‌هایِ/واکه‌هایِ کوتاه، که آوایِ /o/ نیز شاملشان است، بر دوشِ حرفِ ‹و› –نمایندهٔ آواهایِ /o/ ،/u/ ،/v|w/، بدونِ احتسابِ واکهٔ ترکیبیِ /ow/– گذاشته‌ایم (مثال: ‹اوستا›، ‹اوستا›، ‹خود›، و حتّا همچنین در واژه‌هایی مانندِ ‹خواب› و ‹خویش› و… که در زبانِ فارسیِ کنونی حرفِ ‹و› در آن‌ها ناملفوظ است). این که ما فارسی‌زبانانِ شنوا تمایل داریم طبقِ اصلِ کم‌کوشی در زبان و بنا بر ماهیت و پیشینهٔ خطّ‌مان، هنگامِ نوشتار زیر و زبرِ حروف حرکت و اعرابی ننویسیم نیز در این میان تأثیرگذار است.

همچنین ترجیح داده‌ام در این واژه‌ها که محدوده‌شان را مشخّص کردم، در شرایطی که واجِ /i/ پیش از /y/ آمده است، از دو حرفِ ‹ی› استفاده کنم، به جایِ تنها یک حرفِ ‹ی›؛ بر خلافِ آن‌چه که در فارسی و وام‌واژه‌هایِ اخیراًواردشده به آن معمول است (مانندِ واژه‌هایِ ‹پیاده›، ‹تصفیه› و…، و ‹فیلادلفیا› و ‹رادیو› و…). یکی از این گونه واژه‌ها در این زیرنویس، ‹نییویۆرک› است. هر چند شاید بهتر باشد که روزی حرفِ دیگری برایِ هر یک از این دو واج (/i/ و /y/) به کار ببریم و تمایزی بینشان ایجاد کنیم، امّا من هم‌اکنون از انجامِ این کار به دلایلی می‌پرهیزم.
از علامتِ تشدید: ‹ــّـ› که نشانگرِ تلفّظِ دوباره و مشدّدِ حرفی در واژه است نیز، در این زیرنویس بر خلافِ بیشترِ زیرنویس‌هایِ گذشته‌ام، تا حدّی که می‌شده است و دقّت داشته‌ام، استفاده کرده‌ام. همچنین کوشیده‌ام تشدیدها را بنا بر آن تلفّظی از واژه که در فارسیِ ایران رواج دارد و از زبانِ شخصیت‌ها طبیعی می‌نماید، بر سرِ حروف بگذارم یا نگذارم؛ و پیروِ تشدیدگذاریِ واژه‌ها طبقِ عادت‌ها و قواعدِ زبانی دیگر جز فارسیِ ایران نباشم.

با همهٔ این توضیحاتِ شاید قدری طولانی و احتمالاً برایتان خسته‌کننده، امیدوارم در نهایت از نتیجهٔ کار راضی باشید و اگر ایراد و مشکلی دیدید، بی‌پرده و بی‌تعارف از طریقِ بخشِ تماس به گوشم برسانید. مطمئنّاً در ویرایش‌هایِ بعدی، به لطفِ شما آن لغزش‌ها و خطاهایم را برطرف خواهم کرد.